Бу гувоҳлик 1500 йилларда яшаб ўтган Виллиям Тиндал ҳақида. Ўша пайтларда Муқаддас Калом ҳали инглиз тилига таржима қилинмаган, Каломни фақат уламолар ўқий оларди ҳолос. Виллиям Тиндал эса олий маълумотли, еттита тилда бемалол гаплаша оладиган киши эди. У Илоҳиёт Доктори бахслашиш фойда бермаслигини англаган ҳолда Муқаддас Каломни энг оддий деҳқон ҳам ўқий олиши учун, инглиз тилига таржима қилишга қарор қилди. Бу қарори унга қимматга тушди. Англияда қолиш унинг учун хавфли бўлиб қолди. Шунинг учун ишини Германияга бориб давом эттирди. У ерда у бошқа исм остида яшади. Англия жосуслари унинг Германияда эканини билиб қолишгач, яширинча Белгияга қочиб ўтди.
Белгияда илк Муқаддас Китобни инглиз тилида минглаб тиражларда чоп эттирди. Калом Англияга яширин йўллари билан кириб кела бошлади. Энди энг оддий деҳқон ҳам Муқаддас Каломга эга бўлиши мумкин эди. Бу ҳақида Епископ билиб қолгач, китобларнинг катта қисмини ўз нархида сотиб ола бошлади. Сотиб олар экан, уларни ёқиб юбориш ниятида олаётганини яширмасди. Шу тариқа ўзи билмаган ҳолда Епископ Муқаддас Каломни чиқаришда энг катта молиявий ҳомий бўлиб қолди. Виллиям Тиндал Англияда Епископ китобларни ёқиб юбораётгани эшитиб: «Мен шундай бўлишини билардим. Бир кун келиб улар мени ҳам ёқиб юборишлари мумкин, аммо унга қадар мен Худонинг иродасини адо этиб, Каломни таржима қилиб тугатишим лозим», — деди.
Яна ўн йил ичида Тиндалнинг Янги Аҳд таржимаси бутун Англия бўйлаб ёйилди. Энди ҳамма Худонинг Каломини инглиз тилида ўқиши мумкин эди. Калом англияга ёйилар экан таъқиблар ҳам кучайди. Ноқонуний Муқаддас Китоб билан қўлга тушган киши қаттиқ таъқиб остига олинар, қамоқхоналарга ташланиб, қатл қилинарди. Бу ҳақидаги хабарлар Европада туриб ишини тугатиш арафасида турган Виллиям Тиндалга ҳам етиб келарди. Тиндалнинг энг яқин икки ўртоғини ҳам гулханда куйдиришди. 1535 йилнинг баҳорида Генри Филлипс деган киши Тиндал яшириниб юрган Антверп шаҳрига келди. У Тиндал билан яқин дўст бўлиб олди. Аста секин Тиндалнинг ишончига кириб олиб, охири уни сотди.
Виллиям унинг асл мақсадидан хабар топмай туриб, унга тузоқ қўйди.1536 йилнинг октябрида Тиндални қоронғи хонага қамаб, бўғиб ўлдиришди. Жасадини эса гулханда ёқишди. У ўлмасидан олдин шундай ибодат қилган эди: «Худойим Англия қиролининг кўзларини оч!». Худо унинг ибодатига жавоб берди. Тиндалнинг ўлимидан уч йил ўтиб, Англия қироли Муқаддас Каломнинг инглиз тилидаги нусхалари кўпайишига рухсат берди. Тиндалнинг издошлари Янги Ахдни ҳам Эски Ахдни ҳам кўплаб чоп эттиришди. 75 йилдан кейин эса Тиндалнинг таржимаси яна ҳам аниқроқ қилиниб, «Қирол Жеймс Версияси» номи билан Муқаддас Калом чоп этила бошланди. Бугун сиз олиб ўқиётган Каломнинг ўз тилингизда чоп этилиши ҳам осон бўлмаган. Бу Муқаддас Каломнинг таржимаси тагида минглаб кишиларнинг заҳмати ётибди. Уни қадрлайсиз деган умиддамиз.
